Nói đến ẩm thực Kontum nói riêng và Tây Nguyên nói chung, người ta sẽ kể và tả hàng loạt các đặc sản địa phương nức tiếng mà hầu hết là các món ăn mặn đủ loại nào là gỏi lá, xôi măng, dế chiên, cá gỏi kiến, heo măng đen… Nhưng tôi và anh vốn thích ăn thanh, mà gu đi bụi cũng kiểu ngây ngô theo cách tự nhiên của riêng mình, thích quan sát cảm nhận hơi thở, linh khí riêng của từng mảnh đất một cách giản dị đời thường, hơn là chăm chăm lùng sục những món ăn độc lạ để nhét vào dạ dày. Nếu có duyên gặp được hoặc được người địa phương mời nếm những món địa phương thì lại là một chuyện thú vị khác, còn như kiểu người ta thường bảo “chưa ăn cái này thì coi như chưa tới đây” thì đúng là không phải kiểu của anh và tôi.
Thế nên tôi chẳng có những gỏi lá, dế chiên, heo quay, thịt nhím, thịt chuột đồng… để mà kể, để mà bảo như người ta “chưa ăn cái này là chưa tới Kontum”.
Nhưng tôi sẽ nhớ mãi và khoái kể mãi về cái món trái cây tô Kontum đầy tú hụ những miếng xoài, táo, lê, thanh long, dưa hấu tươi thái vuông, những miếng mít xé nhỏ, những cùi nhãn bỏ hột, kèm nhiều các loại thạch hoa quả mịn mát đủ tư vị, mềm có, giòn có, dẻo có. Đặc biệt là những miếng bơ sáp ngậy mà thanh, bổ ra từ những trái bơ dày cùi, bỏ cái hạt to gần bằng quả trứng gà quê ra thì thấy lòng bơ vàng ươm lan ra đến tận vỏ, chỗ cùi viền xanh chỉ như một nét bút chì lá cây mỏng manh.
Điều đặc biệt hơn nữa của món trái cây tô vùng phố núi Tây Nguyên này phải kể đến một loại hạt màu keo trong suốt, nhỏ thon dài như những hạt hạnh nhân, nhai thấy dẻo bùi và rất là thú, mà theo như chị bán hàng tả thì chúng được lấy từ quả một loại cây lấy gỗ ở các vùng núi. Tất cả các loại quả tươi, thạch mát, hạt dẻo đó được để trong một bát tô cỡ nhỉnh hơn bát ăn xôi Yến ở Hà Nội, phía bên trên rắc vài hạt lạc vỡ đôi xen lẫn những miếng dừa khô vàng ngậy, được mang ra kèm một cốc sữa chua riêng để người ăn tự trộn vào sau.
Vậy là trọn vẹn một món trái cây tô mát lành, đủ vị mà sau khi ăn xong thì thấy không cần phải, và cũng không thể uống thêm một cốc nước hay ăn thêm một loại quả nào nữa. Cứ như vậy, mấy ngày ở Kontum, không ngày nào hai đứa chúng tôi quên ghé qua làm hai bát trái cây tô sau khi mỗi đứa đã làm một cái bánh mì kẹp chả ruốc bò khô cay xé.
Mấy ngày ở Kontum của chúng tôi chỉ giản dị có vậy. Một buổi chiều tối muộn, sau khi tấp vào một quán ăn nhỏ ven đường, gọi nóng hai bát bánh canh thơm dẻo, hôi hổi nghi ngút khói, rắc xanh rì những hành ngò mùi nức mũi, hai đứa lại khăn gói hành trang, gói ghém những câu chuyện Kontum nho nhỏ, chia tay chị người Bana lành hiền nọ và lặng lẽ lên đường. Gia Lai 45km thẳng tiến.
