Tới Thăm Vienna – Thủ Phủ Âm Nhạc Nước Áo

Nhắc tới Vienna, người am hiểu văn hóa nước Áo thường nghĩ ngay tới những cỗ xe hai ngựa kéo đặc trưng phong cách trung cổ Châu Âu và hàng loạt những tên tuổi của các nhà soạn nhạc thiên tài, mà quê hương của họ chính là Vienna xinh đẹp, như Mozart, Beethoven, Franz Schubert, Johann Strauss, Josef Haydn…

Những di sản về văn hóa, kiến trúc và âm nhạc cổ điển ở Vienna khiến thành phố này được trân trọng như một hòn ngọc quí của Châu Âu và một di sản cần được bảo tồn của Thế giới.

Không giống như nhiều thủ đô khác, Vienna được lòng của cả du khách bốn phương lẫn chính những người dân sinh ra và lớn lên ở Áo. Thông thường, nhiều người dân bản địa có tâm huyết văn hóa vẫn thường không thích chính Thủ đô của mình vì tốc độ đô thị hóa-toàn cầu hóa, du lịch xô bồ và sự nhạt nhòa dần về bản sắc. Như người Hà Lan chẳng hề ưa Amsterdam, người Ý không hoàn toái khoái Rome và người Pháp thì phàn nàn về Paris. Cũng giống như bản thân tôi đã nhiều lần bị Hà Nội chật chội làm khó chịu đến phát điên. Trái lại với hiện tượng đó, hầu hết những người Áo tôi đã từng gặp hay mới gặp trong lần tới đất nước này, đều nhắc về Vienna như một vật báu, một nơi đáng sống và chắc chắn phải tới khi đến Áo, không phải bằng một thái độ tự hào mù quáng mà là bằng một sự yêu thích khách quan thực sự.

Với riêng tôi, Vienna hiện lên khiêm nhường, cởi mở và hết sức hài hòa:

Về khí hậu: một nền khí hậu Trung Âu ấm áp vào ban trưa và mát lạnh khi sáng sớm hoặc đêm muộn, nhưng rất mượt mà và không hề rét buốt như những buổi đêm ở Séc hay Đức.

Về thần thái: toát lên vẻ ngăn nắp, rõ ràng của văn hóa Đức (do ngôn ngữ của người Áo cũng là tiếng Đức, chỉ sai khác về ngữ điệu) nhưng lại khiêm tốn hơn rất nhiều, ánh lên nét tươi sáng và đầy học thức của Stockholm – Thụy Điển, lại có cả sự cổ kính vintage của Praha – CH Séc, nhưng trên hết chính là cái chất Áo khác biệt của những người bản địa: đầy trí tuệ, tư duy mở mang và cư xử hết sức tâm lí. Phải chăng là bởi vì, nước Áo cũng đồng thời là quê hương của rất nhiều bác sĩ tâm lí nổi tiếng như Sigmund Freud (người đầu tiên khởi xướng phương pháp chữa bệnh bằng trị liệu tâm lý) hay Viktor Frank (tác giả của liệu pháp ý nghĩa trong cuốn sách Man’s Search For Meaning) ?

Về kiến trúc: trung tâm Vienna là một bức tranh tổng thể hết sức cân đối, hài hòa giữa kiến trúc trung cổ của những ngôi nhà, lâu đài phong cách Baroque và kiến trúc hiện đại của những tòa nhà mới, các cửa hiệu sáng trưng, những quán bar tinh tế.

Chúng tôi sẽ không thể quên được những khoảnh khắc ngắn ngủi mà thật đáng nhớ Vienna đã mang lại cho hai đứa.

Đó là những lúc tản bộ dọc theo từng đại lộ, vỉa hè, từ những khu quảng trường kinh điển đầy tiếng vó ngựa, cho tới những con ngõ vắng, lát đá xưa cũ, gió thổi mát lộng, tạt vào một quán café sách cũ kĩ có tên 777, thưởng thức hai ly espresso đậm đà kèm theo mẩu bánh mì dẻo, gặp gỡ bác chủ quán râu tóc bạc phơ và thích vẩn vơ du lịch trong tâm trí, mua lấy một quyển sách triết mang theo về làm món quà nước Áo.

Đó là cái khoảnh khắc buổi tối thứ Sáu, Vienna mưa tầm tã mà vẫn sôi động, đầy sức sống cùng với trận World cup giữa Bỉ và Brazil. Hai đứa tôi tạt vào quán pub Cuban Drinks, kết thân ngay với anh chàng bartender vui tính tên Mamun, chỉ vì cả ba cùng cổ vũ cho Bỉ. Cả buối tối ấy, chúng tôi ngồi xem bóng đá, reo hò cho Bỉ, uống beers, đi ăn mì xào ở quán Tàu, rồi lại quay về uống beers, ngồi ở bàn bartender buôn chuyện hết tối cùng Mamun. Anh chàng gốc người Bangladesh những đã sống ở Vienna nhiều chục năm. Với anh, Vienna đã là thành phố của mình. Mamun bảo, Vienna là một “open city for everyone”. Đúng thế thật, ở Vienna, con người toát lên vẻ hòa hợp lẫn nhau như chính sự hài hòa của kiến trúc vậy. Tối ấy, Mamun mix đủ loại cocktails êm say và mời chúng tôi uống miễn phí. Chúng tôi uống nhiều shots đến tận lúc không muốn uống nữa thì thôi.

Nhưng có lẽ, trong lần tới Vienna này, kỉ niệm đáng nhớ nhất của hai đưa tôi lại chính là khoảng thời gian sống trong một ngôi nhà người địa phương ở vùng ngoại ô của Vienna, Wolkersdorf.

Host chúng tôi trong ngôi nhà gỗ xinh xắn ấy là cặp vợ chồng bác Louis và Franz mà chúng tôi tìm được trên Airbnb.

Tuy lúc mới tới Wolkersdorf từ sân bay, chúng tôi đi lạc tàu đến tận một cái ga vắng tanh giữa nơi khỉ ho cò gáy và Franz phải chờ đợi chúng tôi rất lâu. Nhưng bù lại, khi chúng tôi quay lại được đúng ga tàu, Franz đang từ một bữa tiệc thử rượu vang, đã lái xe ra tận ga đón chúng tôi về ngôi nhà ấm áp của hai bác.

Louis dẫn chúng tôi đi thăm thú ngôi nhà gỗ hai tầng thiết kế hết sức tinh xảo, những vẫn giữ lại sự đơn sơ, mộc mạc, hòa hợp thiên nhiên, từ phòng bếp ngăn nắp, phòng khách ấm cúng cho tới từng phòng riêng xinh xắn với nhiều ánh đèn vàng, các ô cửa sổ thoáng và nội thất vừa vặn. Louis đã chuẩn bị phòng cho chúng tôi rất chu đáo: chiếc giường ấm áp trải ga êm ái, được bác đặt thêm hai viên kẹo socola lên trên gối như món quà nhỏ; một giá sách gọn gàng xếp đầy đĩa phim Friends và Harry Potter trọn bộ;  một bộ bàn ghế sofa màu kem mềm mại, đầy thư thái. Mọi thứ trong không gian tầng hai, nơi chúng tôi ở, đều ngăn nắp, thư giãn và chào đón.

Tối trời, Franz lại chở chúng tôi ra tận một nhà hàng địa phương đồ ăn ngon mê tơi, mà nếu không có người địa phương chỉ đường, chúng tôi khó lòng mà khám phá ra. Chị phục vụ ở nhà hàng cũng hết sức thân thiện và nhiệt tình. Tôi order món cá tươi phi lê sốt táo và sour cream, gọi là món matjesfillet, kèm theo ly vang màu hổ phách nhạt ; còn anh order thịt viên roast pork ăn kèm dumplings mềm và sốt sauerkraut, gọi thêm ly beer tươi. Những món ăn đẹp mắt và thực sự rất ngon miệng, được mang ra bày biện đẹp đẽ trên bàn kèm lọ nến vỏ sò rất chăm chút. Mọi thứ đều được sắp xếp tinh tế và tận tâm.

Thế nên tôi mới bảo, người Áo toát lên vẻ học thức khiêm nhường và hành xử đầy tâm lí.

Những buổi sáng thức dậy trong căn nhà vườn tràn ngập nắng trong gió mát của Louis và Franz, nghe tiếng nhạc cổ điển từ chiếc radio của Franz, loăng quăng trong khu vườn yên tĩnh xanh mướt như vườn địa đàng của Louis và nhảy nhót đến mệt lả trên cái đêm lò xo trampoline hai bác sắm cho mấy đứa cháu, là những kí ức sung sướng, dễ chịu và bình yên không thể nào quên của hai đứa tôi nơi vùng ngoại ô nước Áo. Cả ngôi nhà vườn tĩnh tại, tràn ngập sức sống này giống như một giấc mơ đẹp thiên đường mà chúng tôi chẳng muốn thức dậy tẹo nào, cảm giác mình như hai đứa trẻ được sinh ra và nuôi nấng lên ở vùng đất này.

Rồi chúng tôi sẽ đi dạo loanh quanh khắp những còn phố ngoại ô vắng vẻ, trong lành, khi vàng rực nắng, khi đầy gió lộng, lúc lại lạnh se sắt mưa tuôn phảng phất. Hai đứa sẽ tạt vào cái siêu thị gần, mua món sandwich bơ lạnh kèm trứng lòng đào, kẹp lẫn với cheese và xà lách tươi cho bữa brunch giữa buổi. Trưa thì ăn pizza cá mòi ô liu ở một quán bình dân ven đường. Rồi sẽ lại tạt vào uống café ở một quán nhỏ góc đường vắng, có anh chàng chủ quán vồn vã, thân thiện. Anh kể đã từng tới Việt Nam 15 năm trước và thích mê. Tôi nghĩ bụng, anh tới từ 15 năm trước thảo nào thích mê, khi ấy các thành phố vẫn còn đẹp và chưa ô nhiễm như bây giờ.

Vậy đó, nước Áo hiện lên chấm phá trong thời gian ngắn ngủi chúng tôi đến, chỉ bấy nhiêu thôi, giản đơn mà đáng nhớ: một ngôi nhà vườn cùng người bản địa, một vài cuộc gặp gỡ, những cỗ xe ngựa, một bức tranh Vienna chiều tà sầm sậm màu điện ảnh, vài góc phố, một quán café, những con đường hẹp lát đá…

Tất cả những cảnh vật, những con phố, những gương mặt quen chúng tôi đã gặp gỡ ở Vienna ấy, đều kiến tạo thành từng mảnh kí ức khó tan, đọng lại trong sâu thẳm, và đều giải thích cho lí do tại sao tôi đã nói, Vienna và người Áo toát lên vẻ khiêm nhường, đầy trí tuệ và hết sức tâm lý trong từng hành động bé nhỏ…

Vienna, Tháng 7/2018